‘NEC4 waardeert meedenken’ Jurre studeert af op Knoop Ring Antwerpen

De complexe Oosterweelknoop is het sluitstuk om de Ring van Antwerpen rond te maken. Combinatie Rinkoniên ontwerpt en bouwt samen met Lantis het ingewikkelde knooppunt dat de Scheldetunnel met de kanaaltunnels verbindt. Uniek is de toepassing van de contractvorm NEC4. Werkvoorbereider Jurre Brinkman van Mobilis greep zijn kans om af te studeren op deze bijzondere manier van samenwerken. “De positieve insteek stimuleert en motiveert. Kwaliteit wordt gegarandeerd beloond.”     

Gamechanger voor risicomanagement

De Vlaamse opdrachtgever Lantis omarmt de innovatieve contractvorm NEC4 inmiddels als “gamechanger voor risicomanagement”. Bij de grootste werf van België – de Oosterweelverbinding - zijn zowel opdrachtgever als opdrachtnemer zeer tevreden over de toepassing. Waarom eigenlijk? 

Met die vraag ging Jurre aan de slag en benutte zijn kans voor een bijzonder afstudeerproject: Zich verdiepen in de praktijk van deze innovatieve manier van samenwerken waar tijdig waarschuwen en met elkaar meedenken centraal staan. Hij studeerde al civiele techniek aan de Universiteit van Twente en werkte vanuit Mobilis tegelijkertijd aan de Oosterweelknoop. “We zitten allemaal bij elkaar op de Oosterweelcampus. Bouwheer Lantis, de vijf partners van Rinkoniên Oosterweelknoop - Mobilis, Stadsbader, Artes, CIT Blaton en Boskalis -, maar ook aannemerscombinatie ROCO die werken aan de kanaaltunnels R1 Noord”, schetst Jurre. “Hier gebeurt veel tegelijk. Momenteel zijn we volop bezig met de realisatie van de bouwkuip en het plaatsen van diepwanden. Tegelijk werken we planningen en faseringen verder uit, rekening houdend met openstelling van de Scheldetunnel voordat de hele Oosterweelknoop is gerealiseerd. Want Oosterweelknoop is het verbindingspunt tussen de Scheldetunnel – de afzinktunnel, combinatie COTU - en de kanaaltunnels R1 Noord, combinatie ROCO-.” 

New Engineering Contract 4

En dat allemaal volgens NEC4. New Engineering Contract 4 – overgewaaid uit Engeland, kortweg NEC4 - is een contractvorm voor complexe bouwprojecten die lijkt op een combinatie van een alliantiecontract, twee-fasen en bouwteam. Wie NEC toepast kiest ook voor samen optrekken en risico/kansendeling. “NEC4 is in Nederland eerder toegepast bij het Internationaal Strafhof in Den Haag en nu ook gekozen voor de nieuwe kerncentrale in Petten”, weet Jurre te vertellen. Ook de kanaaltunnel R1 Noord Oosterweel en vliegvelden van Hongkong en Heathrow zijn aan de hand van NEC4 gebouwd. Belangrijkste en onderscheidende kenmerk van NEC4 is dat de opdrachtnemer krijgt betaalt op basis Cost-+, de werkelijke kosten plus het afgesproken opslagpercentage. Daarbij gelden meerdere mechanismes om kosten en risico’s in de hand te houden. Procesafspraken die essentieel zijn voor het succesvol samenwerken.
“Een aantal mensen zijn in Engeland op cursus geweest bij NEC. Het werkt wel echt heel anders dan een D&C-contract. Het is over alle fases veel meer gericht op het samenwerken, hetgeen is verankerd in de contractvoorwaarden en waarvoor het contract andere mechanismes kent dan alleen voorwaarden. Denk bijvoorbeeld aan de waarschuwingsplicht voor zowel opdrachtnemer als opdrachtgever als er onverwachte scenario’s optreden. Op basis van de waarschuwingen werken we samen beheersmaatregelen om de mogelijke risico’s gezamenlijk zo goed mogelijk te beheersen. De basis is dat opdrachtgever en opdrachtnemer elkaar nooit verrassen en steeds op de hoogte houden. Verantwoordelijkheid voor de voortgang wordt gedeeld en er wordt uitgegaan van elkaars expertise. Heb je een goed idee om een onderdeel te optimaliseren, dan leg je dat voor. Heb je het team van de opdrachtgever overtuigd, dan ga je aan de slag. Je werkt met open boek en werkelijke gemaakte, aantoonbare kosten krijg je betaald. Daar bovenop heb je het pain/gain mechanisme, het systeem waarbij je zowel meevallers als tegenvallers samen deelt.” 

Voordelen van NEC4 volgens opdrachtgever Lantis

  1. Een contract welke ruimte biedt voor flexibiliteit en evenwicht in risicodeling en verdeling voor een langlopend complex project met vele risico’s. 
  2. Scenario’s garanderen de voortgang van het project. Ze koppelen aan een gebeurtenis automatisch een bepaald gevolg. De boel stilleggen is dan geen aantrekkelijke optie meer. 
  3. Het principe van gedeelde kosten, gedeelde winsten maakt dat alle partijen er belang bij hebben dat de werken zo optimaal mogelijk verlopen. Blijken de kosten hoger te liggen dan het afgesproken richtbedrag, dan verdelen opdrachtgever en opdrachtnemer het verlies. Liggen de kosten lager, dan delen ze de winst. Natuurlijk zijn er marges vastgelegd waarbinnen dat mogelijk is, maar samen onder het vooropgestelde budget blijven is voor beide partijen het doel.
  4. De opdrachtgever behoudt ook op elk moment een duidelijk overzicht van de uitgaven omdat de werkelijke kosten op basis van open boek in rekening worden gebracht tijdens de werkzaamheden.

Tweede fase van het contract

Afgelopen zomer verdedigde Jurre zijn MSc-Thesis over NEC4 en is inmiddels fulltime aan de slag bij Mobilis waar hij zijn kennis deelt met nieuwsgierige collega’s. “Sinds de zomer zijn we over naar de tweede fase van het contract, de uitvoering van de werken op basis van het NEC4-ECC. Concreet zijn we al bezig met de uitvoering van diepwanden. Er wordt op het project onderscheid gemaakt tussen Hoofdwerken en Voorafgaande werken. Onder de Voorafgaande werken vallen het dempen van het Samgadok en een deel van de Noordkasteelvijver. Ook is er voorafgaand een ongelijkvloerse kruising en tijdelijke rotonde gerealiseerd. Vanaf augustus 2024, tegelijk met de overgang naar fase 2, zijn de hoofdwerken gestart met de realisatie van de richtmuren en diepwanden voor een waterdichte bouwkuip. Daarna volgt het ontgraven van de bouwkuip.”

NEC4 een solide basis 

“Maar nog lang niet alles is duidelijk en er zijn uitdagingen genoeg. Zo moeten we rekening houden met mogelijke archeologische vondsten, zoals een oud kasteel en kazematten.” Jurre is sinds 2021 bij de eerste fase betrokken en is nog steeds minimaal drie dagen per week in Antwerpen te vinden. “Bij de eerste fase trokken de teams samen op om tot een integraal definitief ontwerp te komen, met een definitieve scope en definitieve bouwplaats informatie. Op basis hiervan is een aanbieding voor Fase 2 gedaan waarbij een ‘Target Cost is vastgesteld. Die Target Cost is geen aanneemsom, maar een doelstelling waarmee de daadwerkelijke kosten worden vergeleken en op basis waarvan winst of verlies door opdrachtgever en aannemer worden gedeeld.”   

Natuurlijk is ook NEC4 niet de heilige graal om alle issues rondom complexe bouwprojecten in een keer op te lossen. Het is wél een solide basis, een samenwerkingscontract, dat uitgaat van vertrouwen, afstemmen en oplossend vermogen die de partijen stimuleert om samen oplossingen te bedenken voor issues en risico’s. Bij de Oosterweelknoop wordt de komende tien jaar nog zeker volgens NEC4 gewerkt, waarmee Oosterweelknoop in één klap bij de grootste NEC-contracten ooit hoort. 

 

Ervaring van andere teamleden:

  • Geertjan Muijs, Hoofd Contractbeheer Rinkoniên: “Het grote voordeel is dat samenwerken en vertrouwen is verankerd in het contract. In plaats van enkel juridische voorwaarden, concrete mechanismen om vooral inhoudelijk samen te werken.”
     
  • Leo Gielbert, betonexpert Mobilis: “Ik werk nu 38 jaar in de bouw en dat was vaak discussie met de opdrachtgever. Dit is eindelijk een contractvorm die uitgaat van samen optrekken. Wat een verademing voor alle partijen. En we gaan nog tien jaar samen verder, hé.”
     
  • Lode Franken, voorzitter directiecomité THV ROCO: “Ik heb al veel contracten gezien met pagina’s vol holle frasen over samenwerking. Hier is het anders. Het contract dwingt beide partijen letterlijk tot samenwerking. Als er wijzigingen optreden, zijn er mechanismen voorzien om daar op een correcte manier mee om te gaan en om beide partijen te dwingen voort te werken.”
     
  • Han, ontwerpmanager Lantis: “Dankzij het samenwerkingsverband is het niet meer “mijn” en “zijn”, maar wat is het beste voor het project”  

Ontdek meer over het project Oosterweelknoop Antwerpen

Op onze projectpagina

Stuur verhaal door