Slimme zuivering Panheel bruist en borrelt water schoon

In het Limburgse Panheel bruist en borrelt het water in het ronde bassin. Vies rioolwater stroomt door verschillende installatieonderdelen en is dan weer schoon. Zuiveren klinkt zo relatief simpel, maar daar schuilt een wereld achter van modulair bouwen, slimme technieken en samenwerking. ‘Alleen die geur went nooit.’

Het goede nieuws is dat ook de stankervaring zal verminderen als de bouwfase achter de rug is en de zuivering volledig is ingeregeld. Maar dan is projectleider Jochem Seghers klaar met zijn project dat hij namens Mobilis en Croonwolters&dros trekt. Toen hij aan de klus begon was hij lang niet zeker van zijn zaak, nu blaakt hij van zelfvertrouwen. Vanaf 1 juni zal de RWZI zelfstandig draaien: ‘Je gaat binnen een jaar een zuivering bouwen’, kreeg ik te horen. Ja, ja, dacht ik nog. Maar het is gelukt. Dit is echt spectaculair.’

Bijzonder is het samenwerken in een bouwteam tijdens de uitvoering, de toepassing van het biologische Nereda voor het zuiveren en het Verdygo-principe dat de bouw en installaties bijna volledig modulair en duurzaam maakt. Ook is er veel aandacht voor het milieu. Zo is bijvoorbeeld de nabehandeling van de betonnen vloer van de waterbassins op basis van zeewier (Delft Green) .

Die optelsom is snel gemaakt

Technisch manager Ruud Paridaans van het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) is opgetogen over het resultaat en voorspelt dat dit concept zal worden overgenomen door andere waterschappen. ‘De waterzuivering is flexibeler, sneller gebouwd en prettiger en slimmer in onderhoud. Bovendien verloopt het zuiveringsproces zelf ook heel efficiënt door toepassing van de Nereda technologie. Die optelsom is snel gemaakt.’

Waterschapsbedrijf Limburg heeft samen met Mobilis, Croonwolters&dros en Tauw de ontwerpfase opgepakt. ‘We zijn ervan overtuigd dat je de kennis uit de markt moet benutten. Wij hebben zelf expertise in huis, maar de uitvoerende partijen brengen ook veel ervaring en ideeën mee. Door dat te combineren krijg je een slimmer en beter ontwerp’, legt Paridaans uit.

Het waterschap heeft drie bouwcombinaties geselecteerd voor een raamcontract om meerdere projecten uit te voeren, zowel in Weert, Stein als Panheel. In Panheel en Stein realiseert Mobilis twee zuiveringsinstallaties. In Panheel werkt Mobilis samen met Croonwolter&dros (CMC Waterprojecten Limburg) en Eliquo. In Stein werkt CMC samen met Engie en Eliquo. Bij Panheel staat nu – net als in Stein - een compleet nieuwe zuivering.

We lopen van de bouwkeet naar de vier bassins. Opvallend is dat alles boven de grond staat. Voor de bassins loopt één grote glimmende leidingen kakofonie met daarboven een lange brug die langs de bassins loopt. Daaronder staan diverse blauwe containers, losse modules met de installaties.

Volledig biologisch

Het idee van één leidingenstraat is al een stuk efficiënter. Het geheel is imposant groot, maar neemt slechts een derde van de oppervlakte in beslag ten opzichte van de oude installatie die veel meer her en der over het terrein is verspreid en veel meer tanks en bassins nodig heeft om het ‘rioolwater te zuiveren.

‘Kijk, we beginnen met één buffertank daarna twee Nereda reactoren, gevolgd door die relatief kleine slibtank’, wijst Paridaans. ‘Het slimme van het Nerada-concept is dat er gebruik gemaakt wordt van korrelslib met goede bezinkeigenschappen. Volledig biologisch. Inmiddels een beproefd concept’, vult Seghers aan. ‘Voordat het rioolwater in de tanks loopt, halen rooster alle grove delen er uit, inclusief het zand eruit. In de Neredatank kan het gezuiverde water tot rust komen en zakt het slib naar beneden. Aan de oppervlakte blijft schoon water over. Zo eenvoudig is het eigenlijk.’

Van een traditionele bouwplaats is eigenlijk al geen sprake meer. De bouwhekken en keet staan nog, maar de vier ronde bassins zijn vol in bedrijf en het water kolkt en borrelt. De eerste tank is afgedekt met een groot zeil. ‘Dat is vooral om de stank tegen te gaan – het is toch vooral plas en poep - en om te voorkomen dat er bladeren in de het water vallen.’ Hier en daar rijdt nog een shovel en een kiepauto, maar het werk is zo goed als af. ‘Straks kunnen we de oude zuivering gaan slopen. Daarmee wil je wachten totdat 100 procent zeker is dat de nieuwe zuivering draait’, licht Seghers toe.

Seghers en Paridaans is het werken in een bouwteam goed bevallen. ‘Je maakt gebruik van elkaars kennis en expertise, maar ook veel gedoe over financiële tegenvallers en risico’s voorkom je met een bouwteam. Natuurlijk hebben we discussie over de aanpak, de planning en de risico’s. Dat is bij zo’n groot project onvermijdelijk, maar op prettige toon en met ‘best for project’ voorop’, heeft Paridaans ervaren.

Slimme modulaire containers

Drie disciplines moeten samenwerken: civiel, werktuigbouwkundig en elektrotechnisch. Dat alleen al zorgt voor de nodige uitdagingen. Het resultaat is een modulair en compact geheel. De strakke planning bleek ook bij dit project de grootste uitdaging. ‘En ook Corona was een permante zorg waardoor mensen soms toch onverwacht uitvielen’, aldus Seghers. ‘Maar veiligheid stond altijd voorop en het is gelukt om het project zonder ongelukken uit te voeren. Dat is toch ook het vermelden waard’, vult Paridaans aan.

Projectleider Ad van Oers van Croonwolters&dros is bovenal opgetogen over de modulaire aanpak die volledig bovengronds is neergezet. ‘Alle techniek in de Verdygo-modules is in een afgeschermde omgeving binnen fabrieksmuren gebouwd. De losse elementen zijn makkelijk bereikbaar en van buiten identiek en uitwisselbaar. Bovendien kun je binnen een enkele uren een zo’n module vervangen als een blower of pomp uitvalt. Die haal je dan weg uit het systeem, waardoor het zuiveringsproces minimaal wordt verstoord. Dat is buitengewoon efficiënt ten opzichte van meer traditionele systemen.’ Al tijdens het ontwerp is goed nagedacht over een circulaire aanpak. Bijna alle modules zijn herbruikbaar en uitwisselbaar.

In het Limburgse Panheel komt het rioolwater van omliggende gemeentes samen. Al jaren draait daar achteraf in de Heggerstraat een zuivering van Waterschapbedrijf Limburg. De oude installaties zijn nog in gebruik, - ‘we draaien nu nog even synchroon’- maar dat gaat niet lang meer duren. Projectleider Ellen van der Bend heeft afgelopen maanden de testfase begeleid inclusief de overgang van het oude naar de nieuwe zuivering. De kwaliteit van het water wordt elke dag getest, maar in de opstartfase was dat veel vaker.

Spannende overgang

‘Verrassend snel zijn de bacteriën goed samengeklonterd en doen hun werk. Binnen twee weken bleek het gezuiverde water van de nieuw installatie al schoner dan de oude. En dat was pas halverwege het opstarten van het Neredaproces. Dat gaf echt een kick. Het testen is ronduit spannend. Elke discipline heeft afzonderlijk de onderdelen getest, maar het systeem moet ook werken als alles op elkaar is aangesloten. We hebben voor de opstartfase 34 vrachtwagens met slib laten komen van de waterzuivering in Weert’, blikt zij terug op de spannende overgang.

‘We begonnen met een kleine achterstand op de planning, maar het inregelen verloopt boven verwachting soepel en snel. De druk op de ketel was daardoor best hoog en de lontjes wat korter. Maar als het dan allemaal zo goed lukt, is iedereen ook trots en enthousiast. We zijn voor de bouwvak helemaal klaar.’ Voor de bouwvak zijn zowel de waterzuiveringsinstallaties in Panheel als Stein operationeel.’ Later dit jaar staat de officiële oplevering gepland.