Kunstbruggen met grote K: Oase en Octopus sieren Oranje Loper
Fraaie kunstwerken sieren de hulpbruggen van de Oranje Loper in hartje Amsterdam. Van het Mercatorplein tot aan de Dam springen acht kleurrijke Kunstbruggen in het oog. Een belangrijke mijlpaal in de opgave van de Oranje Loper voor de Gemeente Amsterdam samen met Mobilis en Dura Vermeer waarin 9 bruggen en 5 straten worden vernieuwd. ‘Een uitdagende opgave, want dit kunstproject draait in eerste instantie om voetgangers en kabels.’
Een kunstwerk betekent in bouwtaal heel iets anders dan voor de gemiddelde Amsterdammer. De wereld van civiel en kunst vloeien bij de Oranje Loper in elkaar over, versterken elkaar en vullen elkaar aan. Samenwerken met échte kunstenaars is niet vanzelfsprekend. Bouw maar eens een Kunstwerk op een kunstwerk van A naar B. Het resultaat is hier dat de gemeente Amsterdam na een intensief bouwtraject acht demontabele Kunstwerken rijker. Het zijn acht gekleurde blikvangers met mooie namen als Kreukel, De Ontdekkersbrug, De Octopus of De Oase. Extra aspect is de licht-kunst die in het donker in het water spiegelt, uiteraard met energiezuinige leds.
Kunstwerken
‘Kabels en leidingen zijn een risico bij de renovatie van een brug. Die wil je niet raken. Omleggen in een u-vorm via een tijdelijke constructie is dan een goede oplossing. Dat klinkt als een eenvoudige klus, het werk aan de historische bruggen moet immers nog beginnen’, weet Rick. ‘Het waren meteen al acht projecten waar we anderhalf jaar mee bezig zijn. Bijna alle werkzaamheden deden we vanaf het water. Zo zijn pontons gebruikt om te kunnen werken en schaften gebeurde vanuit de drijvende bouwkeet. Tegelijk met de Kunstbruggen is ook al gewerkt aan de uitvoering van brug 108 en de afronding van de ontwerpen voor de andere acht bruggen.
De Oranje Loper is 3,5 km lang en loopt van het Paleis op de Dam richting het Mercatorplein. De opgave krijgt een extra dimensie door echte kunstenaars een kans te geven om van die bouwprojecten een kunstwerk te maken. Voor het resultaat is een slimme tussenvorm gekozen. De basis van de onderbouw voor de kabels en leidingen is steeds hetzelfde. ‘We variëren met het patroon op de panelen aan de zijkant en de kleur. Daar hebben de kunstenaars ruimte gekregen voor hun ontwerp. En het is fantastisch om te zien hoe bijzonder dat uitpakt en hoe iedereen zich inzet om alles op tijd klaar te krijgen. Er zijn op het laatste moment nog moertjes met de hand bijgeverfd en aangeschroefd. Dat zegt toch echt iets over passie voor je project en de stad’, schetst Victor Nugter van Amsterdam.
Circulaire hulpbruggen
Het opvallende resultaat van de acht bijzondere kunstbruggen heeft een praktische aanleiding. Niet iedereen weet dat bruggen ook onzichtbaar allerlei kabels en leidingen naar de overkant begeleiden. ‘Denk vooral aan gas, water & licht en telecom. In sommige bruggen lopen meer dan 300 kabels naar de andere kant van de gracht’, vertelt projectleider Victor Nugter van de gemeente.
‘Eigenlijk zijn dit hulpbruggen. Extra tijdelijke bruggen, bedoeld om voetgangers en de kabels en leidingen om te leiden zodat wij veilig aan de slag kunnen met het opknappen van de historische bruggen. De hulpbruggen zijn zo veel mogelijk circulair zodat de demontabele onderdelen elders kunnen worden hergebruikt na afronding van dit project’, vult projectmanager Rick van Lent van Piet Kramer 2.0, de bouwcombinatie van Mobilis en Dura Vermeer aan.
Project Oranje Loper draait namelijk om de negen bruggen van architect Piet Kramer, die allemaal zo’n honderd jaar oud zijn en aan renovatie toe zijn. Een klus die Mobilis en Dura Vermeer de komende jaren samen met de gemeente in stappen gaat uitvoeren. Al snel ontstond het idee om ‘iets’ extra’s te doen voor de omgeving, om van een saaie omleidingsroute iets bijzonders te maken. Omwonenden mochten dan ook meestemmen over de winnende ontwerpen van de kunstenaars.
Bijzondere samenwerking
Passie en vakkennis kregen ook een kans de bijzondere samenwerking in de vorm van een bouwteam. Het team van Amsterdam en de bouwers trok steeds samen op bij het ontwerp en de voorfase. De contractvorm geeft extra ruimte om samen op te trekken en dat heeft Rick ook in de praktijk ervaren: ‘Een Bouwteam werkt niet overal. Bij elk bouwproject kun je samenwerken, ongeacht de contractvorm. Samen optrekken en afstemmen draait om mensen, passie, vertrouwen en een ‘klik’ hebben. Om meerwaarde uit een bouwteam te halen is het nodig dat iedereen er hetzelfde instaat, het project complex is en een bepaalde mate van onzekerheid, van onvoorspelbaarheid heeft. Bij een project in hartje Amsterdam is dat al snel aan de orde.’
In Amsterdam zijn ze trots op de kleurrijke ‘magie’ in de binnenstad: Trots op sober en doelmatig combineren en slim samenwerken met een magnifiek en tastbaar resultaat. De bruggen zijn nog net voor de feestdagen officieel geopend en alle lintjes geknipt. Voor de komende jaren een nieuwe eyecatcher in hartje Amsterdam. Wie het leuk vindt, kan via een audiotour samen met Anna Drijver de historie van deze negen bijzondere bruggen verkennen.
Projectgegevens Kunstbruggen Oranje Loper
| Opdrachtgever | Gemeente Amsterdam |
| Opdrachtnemer | Combinatie Piet Kramer 2.0 (Mobilis en Dura Vermeer) |
| Contractvorm voorbereiding | bouwteam |
| Contractvorm realisatie | UAV-gc |
| Gegund | februari 2021 |
| Start bouw kunstbruggen | april 2021 |
| Opening kunstbruggen | december 2022 |
Straten en Bruggen Oranje Loper
Meer over
Tekstschrijver: Ingrid Koenen